Jak będzie wyglądać światowa gospodarka w 2023 roku? 10 możliwych scenariuszy ryzyka
8 listopada 2022
7m 32s Raport Economist Intelligence Unit „Risk outlook 2023” przedstawia scenariusze ryzyka, które mogą zmienić kształt światowej gospodarki w ciągu najbliższych kilku miesięcy. Przed jakimi zagrożeniami gospodarczymi i politycznymi ostrzegają specjaliści? Czy zmaterializowanie któregoś z ryzyk może negatywnie wpływać na Twój biznes?
Scenariusze ryzyka, o których mowa w prognozie „Risk outlook 2023” związane są między innymi z inwazją Rosji na Ukrainę, zacieśnieniem polityki pieniężnej w USA oraz spowolnieniem gospodarczym w Chinach. Według autorów raportu zrealizowanie któregokolwiek scenariusza może doprowadzić do jeszcze wolniejszego wzrostu, a nawet wywołać globalną recesję. Warto więc już teraz przyjrzeć się prognozowanym ryzykom oraz zadać sobie pytanie czy stanowią one zagrożenie dla naszej działalności i w razie potrzeby, odpowiednio się na nie przygotować.
10 scenariuszy globalnego ryzyka mogących zmienić kształt światowej gospodarki w 2023 roku według raportu „Risk outlook 2023” Economist Intelligence Unit
Scenariusz pierwszy: mroźna zima pogłębia kryzys energetyczny w Europie
Całkowite lub częściowe odcięcie przez Rosję dostaw gazu do krajów UE w połączeniu z mroźną zimą może doprowadzić do ponadprzeciętnego zapotrzebowania na gaz. Wcześniejsze wyczerpanie rezerw oraz niemożliwość ich uzupełnienia może prowadzić do recesji, która przeciągnie się do 2024 roku.
Wówczas duża część sektora przemysłowego byłaby zmuszona do racjonowania zużycia energii i redukcji siły roboczej, co ostatecznie doprowadziłoby do zatrzymania łańcuchów dostaw. Wysokie ceny energii wpłynęłyby również na rentowność firm oraz spowodowałyby gwałtowny wzrost bankructw.
W skrajnym scenariuszu rządy mogą ograniczać zużycie energii, wprowadzając przerwy w dostawach prądu. Wzrastające koszty ogrzewania mogą przyczyniać się do zwiększenia ubóstwa i zmniejszenia siły nabywczej konsumentów. Istnieje również ryzyko załamania solidarności UE, ponieważ państwa członkowskie, aby zapobiec niedoborom wewnętrznym, mogą wstrzymać lub ograniczyć przepływy gazu do swoich sąsiadów.
Scenariusz drugi: ekstremalne warunki pogodowe przyczyniają się do skoków cen surowców, napędzając globalny brak bezpieczeństwa żywnościowego
Według drugiego scenariusza powinniśmy przygotować się na niedobory plonów, znaczne podwyższenie cen artykułów spożywczych oraz ryzyko głodu. Przyczyną tego zjawiska mają być susze i fale upałów w Europie, Chinach, Indiach i Stanach Zjednoczonych, a także wojna między Rosją a Ukrainą (będących jednymi z największych światowych eksporterów produktów rolnych).
Scenariusz trzeci: wybucha bezpośredni konflikt między Chinami a Tajwanem, który zmusza USA do interwencji
Napięcia wzrosły, gdy Chiny przeprowadziły ćwiczenia wojskowe na wodach terytorialnych Tajwanu i wokół nich. Ryzyko pełnej inwazji militarnej zmniejsza zależność Chin od półprzewodników Tajwanu oraz obawy o aktywną reakcję USA związaną z zacieśnieniem współpracy Stanów Zjednoczonych z Tajwanem.
Konflikt zniszczyłby gospodarkę Tajwanu, w tym branżę półprzewodników, na której opierają się globalne łańcuchy dostaw. Groziłoby to również wybuchem światowego konfliktu, w którym musiałyby opowiedzieć się pozostałe państwa.
Przeczytaj również: 8 popularnych mitów dotyczących zarządzania ryzkiem
Scenariusz czwarty: wysoka globalna inflacja napędza niepokoje społeczne
Utrzymująca się presja inflacyjna, spowodowana zakłóceniami w łańcuchu dostaw i inwazją Rosji na Ukrainę, powoduje wzrost globalnej inflacji (inflacja jest na najwyższym poziomie od lat 90. XX wieku). Dalszy wzrost inflacji, utrudniający biedniejszym gospodarstwom domowym zakup podstawowych artykułów spożywczych, może wywołać niepokoje społeczne (tak jak w Indiach, Ekwadorze i Argentynie).
W skrajnym scenariuszu protesty mogą przybrać znacznie większą skalę, w której aktywni zawodowo domagać się będą wynagrodzeń odpowiadających inflacji. Tego typu strajki mogą sparaliżować całe gałęzie przemysłu, przenieść się na inne sektory lub kraje, wstrzymując tym samym globalny wzrost.
Scenariusz piąty: nowy wariant koronawirusa lub inna choroba zakaźna ponownie wpędza światową gospodarkę w recesję
Nierówności w zakresie szczepień, rozluźnienie restrykcji związanych z pandemią koronawirusa, lekceważenie możliwości zakażenia się oraz pojawienie się nowego wariantu wirusa może spowodować powtórkę z roku 2020.
Eksperci ostrzegają również, że wkrótce możemy mieć do czynienia z innymi chorobami zakaźnymi (np. małpią ospą). Ponowne lockdowny wpłynęłyby na nastroje konsumentów i inwestorów, a także doprowadziłyby do pogorszenia koniunktury na rynkach finansowych, usługowych i sprzedaży detalicznej.
Scenariusz szósty: cyberwojna paraliżuje infrastrukturę państwową w głównych gospodarkach
Inwazja Rosji na Ukrainę i napięcia wokół Tajwanu zwiększyły prawdopodobieństwo cyberataków pomiędzy państwami. Biorąc pod uwagę znacznie wyższe koszty bezpośredniego konfliktu zbrojnego i trudności w identyfikacji sprawców cyberataków, każda eskalacja militarna początkowo najprawdopodobniej przybrałaby formę cyberwojny.
Scenariusz siódmy: dalsze pogorszenie stosunków między Zachodem a Chinami powoduje rozdzielenie zależności gospodarczych, co ostatecznie wpływa na kształt całej gospodarki światowej
Stany Zjednoczone i UE zaniepokojone są wsparciem, które Chiny udzielają Rosji. Równolegle Chiny obawiają się zacieśniania stosunków amerykańsko-tajwańskich i wywierania przez USA nacisku na inne kraje za pomocą ograniczeń w handlu, technologii i finansach. UE zajmuje również coraz bardziej konfrontacyjne stanowisko wobec Chin – chociażby ze względu na łamanie praw człowieka, nierówne traktowanie unijnych i chińskich firm oraz stosowanie przez Chiny praktyk zakłócających rynek.
W najgorszym scenariuszu Chiny mogłyby zainicjować działania wojskowe na Morzu Południowochińskim (najprawdopodobniej na terenie Tajwanu). Zaostrzyłoby to napięcia oraz skłoniło Zachód do zjednoczenia się w nakładaniu na Chiny restrykcji handlowych i inwestycyjnych. Niektóre rynki (i firmy) musiałyby dokonać wyboru stron, z którymi chcą współpracować. W odwecie Chiny mogłyby zablokować eksport surowców i towarów o kluczowym znaczeniu dla zachodnich gospodarek.
Przeczytaj również: Najczęstsze błędy w Planach Ciągłości Działania (na podstawie testów i symulacji sytuacji kryzysowych)
Scenariusz ósmy: agresywne zacieśnianie polityki pieniężnej prowadzi do globalnej recesji
W większości krajów na świecie banki centralne szybko podnoszą stopy procentowe, próbując powstrzymać rosnącą inflację. Działania te napędzają gwałtowny wzrost długoterminowych stóp procentowych i podnoszą koszty kredytu. Przedłużający się wzrost inflacji może skłonić banki centralne do prowadzenia agresywnej polityki, osłabiającej siłę nabywczą gospodarstw domowych. W połączeniu z innymi czynnikami destabilizującymi, sytuacja ta może wywołać globalną recesję.
W krajach rozwiniętych spowolnienie gospodarcze może się pogłębić, powodując krach na rynku finansowym. Na rynkach wschodzących podwyżki stóp procentowych mogą spowodować ekstremalne osłabienie waluty i zwiększyć ryzyko niewypłacalności długu państwowego (jak miało to miejsce na Sri Lance w kwietniu).
Scenariusz dziewiąty: chińska polityka „zero covid” prowadzi do poważnej recesji
Jeśli tej zimy rzeczywiście pojawi się kolejny wariant koronawirusa, to najprawdopodobniej Chiny pozostaną przy polityce „zero covid”. Lockdowny i stosowane restrykcje w połączeniu z utrzymującą się słabością chińskiego sektora nieruchomości, sektora energetycznego i niedawną suszą, mogą spowodować poważne kurczenie się chińskiej gospodarki. Zmniejszyłoby to globalną aktywność gospodarczą oraz pogorszyło i tak już słabe nastroje inwestorów. Międzynarodowe firmy mogą wówczas dywersyfikować swoją działalność do centrów produkcyjnych i logistycznych poza Chinami – do krajów które zwróciły się w kierunku „życia z wirusem”.
Scenariusz dziesiąty: konflikt rosyjsko-ukraiński zamienia się w globalną wojnę
Wojna pomiędzy Rosją a Ukrainą może przerodzić się w globalny konflikt, stawiający Rosję przeciwko członkom NATO. Szczególne zagrożone są te państwa członkowskie NATO, które graniczą z walczącymi dziś krajami. Rosja może użyć broni nuklearnej i próbować atakować infrastrukturę krytyczną. Konsekwencje światowego konfliktu byłyby druzgocące – globalna gospodarka w głębokiej recesji, zniszczenia państw i infrastruktury, ogromna liczna ofiar śmiertelnych.
Zagrożenia geopolityczne, o których mowa w omówionym raporcie, mogą w znaczny sposób wpłynąć na funkcjonowanie wszystkich przedsiębiorstw oraz zupełnie zmienić kształt dzisiejszego świata. Organizacje powinny przenalizować czy i w jaki sposób dane scenariusze oddziaływałyby na ich działalność i zapobiegawczo uwzględnić zagrożenia te w swoich procesach zarządzania ryzykiem i planach ciągłości działania.
Pełen raport Economist Intelligence Unit „Risk outlook 2023” można pobrać na tej stronie.
Sprawdź jak możemy pomóc Twojej firmie:
Usługi z zakresu zarządzania ryzykiem
Usługi z zakresu ciągłości działania
