Klęski żywiołowe a zarządzanie ciągłością działania: jak procesy BCM chronią organizacje?

Klęski żywiołowe stanowią zagrożenie dla każdego biznesu. Aby odpowiednio się na nie przygotować i utrzymać ciągłość działania, organizacje stosują procesy Business Continuity Management. W artykule przedstawiamy przykłady katastrof naturalnych oraz omawiamy korzyści, jakie można osiągnąć, dzięki rozwiązaniom BCM.

Skuteczne zarządzanie ciągłością działania minimalizuje skutki klęsk żywiołowych, zwiększa odporność na tego rodzaju zdarzenia oraz umożliwia szybki powrót do normalnego funkcjonowania. Firmy, które wdrażają procesy BCM, ponoszą znacznie mniejsze straty finansowe, wizerunkowe i prawne, ponieważ wiedzą, co zrobić w przypadku utraty infrastruktury, dostępu do budynków lub zakłóceń w dostawach.

Choć niektóre zdarzenia, takie jak tornada, lawiny czy trzęsienia ziemi występują w Polsce rzadko, to pożary, powodzie i susze znacznie częściej. Niezależnie od prawdopodobieństwa zdarzenia, ważne jest, aby przedsiębiorstwa były świadome różnorodności potencjalnych zagrożeń i dostosowywały procedury BCM do swoich potrzeb oraz kontekstu działalności.

Przejdźmy teraz do konkretnych przykładów, aby lepiej zrozumieć, korzyści z wdrożenia rozwiązań z zakresu zarządzania ciągłością działania.

Pożary

Pożary są jednym z najpoważniejszych i najczęściej występujących zagrożeń. Głównie dlatego, że prawdopodobieństwo wystąpienia ognia jest związane nie tylko z warunkami geograficznymi czy porami roku, ale także z wieloma innymi czynnikami, mniej lub bardziej zależnych od natury i żywiołów. Nagły wybuch i szybkie rozprzestrzenianie się pożaru powoduje, że trudno go opanować, co zwiększa ryzyko poważnych szkód oraz utraty życia i zdrowia ludzi.

Przykład uwzględnienia pożarów w planach BCM

Firma X z branży ubezpieczeniowej w ramach procedur BCM przeprowadziła audyt przeciwpożarowy budynku i zaimplementowała odpowiednie środki zapobiegawcze. Zainstalowano nowoczesne systemy przeciwpożarowe, takie jak czujniki dymu i sprinklery.

Organizacja opracowała szczegółowy plan ewakuacji, który jest regularnie ćwiczony przez kadrę. Pracownicy są świadomi swoich ról i obowiązków, znają miejsce zbiórki i wiedzą, jak bezpieczne opuścić budynek. Ponadto znają procedury alarmowania oraz potrafią korzystać z dostępnych środków gaśniczych.

Firma zadbała również o lokalizację zapasową (w centrum coworkingowym), w której część zespołu będzie mogła wykonywać swoją pracę w przypadku braku dostępu do głównej siedziby. Cały zespół został z kolei przygotowany na wypadek konieczności pracy zdalnej. Dodatkowo firma posiada backup danych w chmurze, co chroni cenne informacje przed utratą.

Powodzie

Powodzie, zwłaszcza w Polsce, ze względu na położenie geograficzne i warunki klimatyczne, stanowią realne zagrożenie dla przedsiębiorstw. W przeszłości liczne regiony Polski doświadczyły poważnych powodzi, które powodowały zniszczenia infrastruktury, utratę mienia oraz ogromne straty finansowe dla wielu firm.

Przykład uwzględnienia powodzi w planach BCM

Firma X z branży HR, działająca w regionie szczególnie narażonym na powodzie, przeprowadziła analizę ryzyka powodziowego. Następnie opracowała plan awaryjny, uwzględniający konkretne kroki, które należy podjąć przed, w trakcie i po powodzi. Plan obejmuje m.in. procedury ewakuacji personelu i zabezpieczenia infrastruktury krytycznej oraz działania naprawcze po ustąpieniu wody.

Organizacja przygotowała również alternatywną lokalizację z dala od obszarów narażonych na powodzie, która może służyć jako tymczasowe miejsce pracy. Dodatkowo pracownicy zostali przygotowani na sytuacje wymagające pracy z domu i zdalnego dostępu do zasobów.

Przeczytaj również: 5 błędnych przekonań na temat zarządzania ciągłością działania

Śnieżyce

Chociaż burza śnieżna wywołuje znacznie mniejszy niepokój niż pożar czy powódź, stanowi również poważne zagrożenie dla działalności biznesowej. Zjawisko to może prowadzić do opóźnień w dostawach, wstrzymania produkcji (z powodu braku krytycznych komponentów), wpływać na frekwencję zespołu i powodować przerwy w dostawie prądu.

Przykład uwzględnienia śnieżyc w planach BCM

Firma X z branży produkcyjnej, uwzględniła zagrożenie burzy śnieżnej w swoich planach BCM i opracowała niezbędne procedury oraz przeprowadziła szkolenia pracowników dotyczące postępowania w trudnych warunkach pogodowych.

Organizacja monitoruje prognozy pogody i ściśle współpracuje z dostawcami, aby na bieżąco reagować na zmiany i w razie potrzeby podejmować odpowiednie działania, takie jak składanie zamówień z wyprzedzeniem lub zwiększanie zaopatrzenia. Ponadto firma zainwestowała w niezależne źródło energii elektrycznej, aby zapewnić ciągłość zasilania w przypadku awarii spowodowanej śnieżycą.

Burze gradowe

Burze gradowe mogą powodować znaczne szkody dla przedsiębiorstw, zwłaszcza w sektorze rolniczym i sadowniczym, prowadząc do ogromnych strat materialnych oraz utraty produkcji. Występujące coraz częściej w naszym kraju są przyczyną nie tylko uszkodzeń upraw, ale również budynków, pojazdów czy paneli słonecznych. Mogą również realnie zagrać życiu ludzi i zwierząt.

Przykład uwzględnienia burz gradowych w planach BCM

Firma X, działająca w sektorze rolniczym, wdrożyła środki zaradcze w ramach planów BCM, aby zapewnić ciągłość produkcji nawet w przypadku wystąpienia burz gradowych. Organizacja zabezpieczyła swoje uprawy poprzez montaż specjalnych osłon na polach uprawnych oraz zastosowanie produktów, wzmacniających mechanizmy obronne roślin. Ponadto opracowała plany awaryjne dotyczące szybkiej odbudowy zniszczonych plantacji.

Przedsiębiorstwo zadbało również o polisę ubezpieczeniową, obejmującą ochronę przed szkodami spowodowanymi przez burze gradowe na uprawach rolnych.

Susze

Według Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) jedna trzecia strat w produkcji zwierzęcej i roślinnej w krajach rozwijających się oraz krajach o niskich dochodach jest spowodowana suszą. Stanowi zagrożenie nie tylko dla sektora rolno-spożywczego, ale także dla innych branż związanych z zaopatrzeniem w wodę, takich jak energetyka.

Przykład uwzględnienia suszy w planach BCM

Firma X, działająca w sektorze rolniczym, z uwagi na zagrożenie suszami, wdrożyła odpowiednie środki w ramach planów BCM. Organizacja opracowała strategię zarządzania wodą, obejmującą efektywne gospodarowanie zasobami wodnymi, a także stosowanie systemów nawadniania i monitorowania wilgotności gleby.

Przeczytaj również: Najczęstsze błędy w Planach Ciągłości Działania (na podstawie testów i symulacji sytuacji kryzysowych)

Epidemie i pandemie

Pierwszym skutkiem zachorowań i absencji pracowników jest spadek wydajności pracy. Brak odpowiedniej liczby zdolnych do pracy osób może prowadzić do zakłóceń w działalności, przerw w produkcji lub świadczeniu usług, a nawet do tymczasowego (lub całkowitego) zamknięcia. Ponadto choroby zakaźne mogą powodować spadku popytu na produkty lub usługi, co dodatkowo naraża organizację na utratę przychodów.

Warto również wziąć pod uwagę dodatkowe koszty związane z zarządzaniem sytuacją epidemiczną. Firmy są zobowiązane do zakupu środków ochrony, testów diagnostycznych czy realizacji szkoleń dotyczących higieny i bezpieczeństwa. Jeśli przedsiębiorstwo nie spełni tych oczekiwań, może narazić się na utratę reputacji i zaufania klientów.

Przykład uwzględnienia pandemii w planach BCM

Firma X z sektora usługowego wdrożyła strategię BCM, w tym działania mające na celu ochronę pracowników i kontynuację działalności w warunkach pandemicznych. Organizacja opracowała zasady ochrony zdrowia i procedury higieniczne, aby zapewnić bezpieczne środowisko dla pracowników i klientów.

Dodatkowo firma przygotowała pracowników na wypadek konieczności pracy z domu, inwestując w infrastrukturę telekomunikacyjną oraz systemy zdalnego dostępu do danych i aplikacji.

Tornada (rzadkie w Polsce)

Tornada są ekstremalnie niebezpieczne i mogą prowadzić do znaczących zniszczeń infrastruktury, budynków, dróg, a także zagrażać bezpieczeństwu ludzi. Trąby powietrzne stanowią zagrożenie głównie dla firm działających w obszarach szczególnie narażonych na te zjawiska atmosferyczne. Większość trąb powietrznych (średnio 1200 rocznie) powstaje w środkowej części USA na obszarze nazwanym Aleją Tornad (m.in. Teksas, Oklahoma, Kansas, Iowa, Nebraska i Dakota Południowa).

W Polsce tornada pojawiają się zaledwie kilkanaście razy w roku i choć mogą występować w zasadzie wszędzie, to pod kątem ich intensywności i powodowanych zniszczeń na największe ryzyko narażone są województwa: opolskie, małopolskie, śląskie, mazowieckie, świętokrzyskie oraz łódzkie.

Przykład uwzględnienia tornad w planach BCM

Firma X z branży transportowej opracowała procedury alarmowania i ewakuacji, aby szybko reagować w przypadku zagrożenia, wstrzymać lub zmienić trasę transportu oraz zapewnić bezpieczne schronienie pracownikom. Dodatkowo organizacja zainwestowała w systemy monitorowania pogody i wczesnego ostrzegania.

Przygotowane zostały także plany awaryjne, uwzględniające zakłócenia w działalności spowodowane uszkodzeniami infrastruktury transportowej lub utrudnieniami w dostawach. Ponadto przedsiębiorstwo nawiązało współpracę z lokalnymi dostawcami energii, aby zapewnić sobie zasilanie awaryjne w przypadku przerw w dostawie prądu.

Lawiny (rzadkie w Polsce)

Lawiny w Polsce nie stanowią dużego ryzyka, ze względu na to, że nasze rodzime firmy działają głównie w obszarach miejskich i nizinnych. Występujące w Tatrach czy Bieszczadach stwarzają niebezpieczeństwo raczej dla turystów i mieszkańców, aniżeli dla przedsiębiorstw.

Istnieją jednak branże, w których lawiny mogą stanowić zagrożenie – te związane z turystyką (ośrodki narciarskie, hotele, przewodnictwo górskie), zajmujące się budową i utrzymaniem infrastruktury czy pozyskiwaniem drewna w górach.

Przykład uwzględnienia lawin w planach BCM

Hotel X, położony w górach, aby uniknąć ewentualnych sytuacji kryzysowych oraz minimalizować ryzyko dla swojej działalności, współpracuje z lokalnymi służbami ratowniczymi i ośrodkami monitorującymi zagrożenia lawinowe.

W ramach planów BCM hotel opracował niezbędne procedury bezpieczeństwa, które obejmują m.in. zasady ewakuacji do obszarów niezagrożonych przez lawinę oraz stosowanie odpowiedniego oznakowania informującego gości o potencjalnych niebezpieczeństwach. Hotel przeprowadza także regularne szkolenia dla personelu dotyczące postępowania w przypadku lawiny oraz zapewnia niezbędny sprzęt ratowniczy.

Przeczytaj również: 7 sposobów na identyfikację ryzyka w Twojej organizacji

Trzęsienia ziemi (rzadkie w Polsce)

Polska zlokalizowana jest na obszarze, w którym trzęsienia ziemi występują rzadko i charakteryzują się niewielką siłą. Choć prawdopodobieństwo wystąpienia takich katastrof w naszym kraju jest nieduże, to nie należy ich lekceważyć – zwłaszcza na terenach górniczych w południowej części Polski.

Jednym z ostatnich, „większych” jak na nasze warunki, trzęsień ziemi było tąpnięcie w kopalni Lublin w 2020 roku. Na szczęście nikt nie ucierpiał wskutek tego zdarzenia, jednak prace wydobywcze musiały zostać tymczasowo wstrzymane. Aktywność sejsmiczna stanowi za to duże zagrożenie w Japonii, Ameryce Południowej oraz południowej Europie.

Przykład uwzględnienia trzęsień ziemi w planach BCM

Przedsiębiorstwo X z branży wydobywczej w ramach zarządzania ciągłością działania przeprowadziło profesjonalną ocenę ryzyka sejsmicznego, uwzględniającą lokalne warunki geologiczne i potencjalne zagrożenia. Na podstawie wyników, opracowano procedury bezpieczeństwa i ewakuacji w przypadku trzęsienia ziemi oraz szkolenia dla personelu w zakresie postępowania awaryjnego.

Dodatkowo firma zainwestowała w odpowiednie technologie monitorowania wstrząsów sejsmicznych, umożliwiające szybką reakcję i ewakuację w przypadku zbliżającego się zagrożenia.

Podsumowanie

Procesy zarządzania ciągłością działania (BCM) pomagają w minimalizacji skutków wywołanych klęskami żywiołowymi. Odpowiednie planowanie, przygotowanie i dostosowanie procedur do różnorodnych zagrożeń są kluczowe dla budowania odporności przedsiębiorstwa. Dzięki temu, firmy mogą ograniczać straty materialne, utrzymać ciągłość działania i chronić swoją reputację w trudnych sytuacjach.

Wzmocnij odporność swojej firmy dzięki procesom zarządzania ciągłością działania. Sprawdź jak możemy pomóc:

Usługi z zakresu BCM

Szukasz dedykowanego szkolenia dla pracowników? Chcesz zdobyć certyfikat PECB w zakresie BCM? Zobacz:

Szkolenia dla firm

Szkolenia PECB