Pandemia zmieniła krajobraz ryzyka? Największe zagrożenia dla firm – nowe prognozy w zarządzaniu ryzykiem.

Jeszcze niedawno większość zestawień dotyczących największych zagrożeń dla firm otwierały zmiany klimatyczne i ataki cybernetyczne. Dziś, wskutek COVID-19, do pierwszej trójki dołączyło ryzyko pandemii i rozpowszechniania się chorób zakaźnych, znajdujące się jeszcze na początku roku daleko od „podium”.

Zmiany w postrzeganiu przyszłych zagrożeń – przez ekspertów ds. zarządzania ryzykiem i osoby związane z biznesem – obserwujemy w większości analiz publikowanych po wybuchu pandemii COVID-19. Nowe prognozy dotyczące najbardziej niepokojących ryzyk widać m.in. na przykładzie badania Światowego Forum Ekonomicznego (skrót WEF – od angielskiej nazwy World Econimic Forum) „Regional Risks For Doing Business” oraz raportu firmy AXA „Future Risks 2020”.

We wcześniejszych edycjach obu publikacji ryzyko globalnych zachorowań było niedocenianym zagrożeniem. Wyniki ankiety WEF wskazują, że ryzyko pandemii wzrosło – w porównaniu do badania z zeszłego roku – aż o 28 miejsc rankingowych! Z kolei w raporcie AXA zagrożenie związane z pandemią „wskoczyło” z ósmego miejsca do czołówki tegorocznego zestawienia. Zmiany w krajobrazie zagrożeń dotyczą również innego rodzaju ryzyk, które wcześniej nie znajdowały się tak wysoko w zestawieniach, a których przyczynę upatrywać można właśnie w następstwach wybuchu pandemii COVID-19.

Największe zagrożenia dla firm wg badania Światowego Forum Ekonomicznego

Światowe Forum Ekonomiczne każdego roku przeprowadza ankietę wśród liderów biznesu z całego świata. W ankiecie tej proszą badanych o zidentyfikowanie najważniejszych zagrożeń dla prowadzenia działalności biznesowej w perspektywie następnej dekady. W tym roku badanie „Regional Risks For Doing Business” prowadzono od stycznia do lipca (do momentu rozprzestrzeniania się COVID-19 na całym świecie). Na pytanie o ryzyko uzyskano 11 860 odpowiedzi z 126 krajów. Badani wymienili po dziesięć – ich zdaniem najważniejszych – zagrożeń. Podsumowanie badania skupia się na pięciu najczęściej wymienianych.

Rodzaje ryzyka w perspektywie globalnej (wyniki zbiorcze badania Światowego Forum Ekonomicznego)

W globalnych wynikach na pierwszym miejscu znajduje ryzyko bezrobocia lub zatrudnienia na niepełny etat, które wskazało 34,5% ankietowanych. Zagrożenie to wskazywane jest zresztą jako skutek obecnej pandemii. Na drugim miejscu z 32% głosów znalazło się ryzyko rozpowszechniania chorób zakaźnych (wzrost o 28 miejsc w rankingu). Kolejne miejsca, z bardzo podobnymi procentami głosów zajmują: ryzyko kryzysu finansowego (26,5%), ryzyko ataków cybernetycznych (26,1%) oraz zagrożenia związane z niestabilnością społeczną (26,1%).

Rodzaje ryzyka w perspektywie Europy (wg badania Światowego Forum Ekonomicznego)

W Europie ryzyko rozpowszechniania się chorób zakaźnych znalazło się na pierwszym miejscu (38,2%). Na drugim zagrożenia cyberataków (37%), a na trzecim ryzyko bezrobocia lub zatrudnienia na niepełny etat (31%). Czwarte miejsce to ryzyko kryzysu finansowego (29%). Piąte zaś to ryzyko, które nie znalazło się w powyższym zestawieniu dotyczącym całego świata, czyli zagrożenie niezrównoważonego wzrostu lub spadku cen dóbr na rynku (25,1%). Niestabilność społeczna nie pojawiła się w pierwszej piątce zestawienia dotyczącego Europy.

Zmiany klimatyczne nadal ważnym zagrożeniem

Dodatkowo w badaniu w porównaniu do zeszłych lat, eksperci znacznie częściej wymieniali ryzyko utraty bioróżnorodności i ryzyko katastrof naturalnych. Pierwsze ryzyko wzrosło w globalnym zestawieniu aż o 8 punktów rankingowych, a drugie o 7. Jak widać pomimo problemów gospodarczo-społecznych, biznes nie zapomina o problemach związanych z przyszłością naszej planety.

Największe zagrożenia dla biznesu i społeczeństwa wg raportu AXA

Raport AXA „Future Risks 2020” jest siódmą edycją corocznego zestawienia 10 głównych prognozowanych zagrożeń. W opublikowanym w październiku badaniu wzięło udział ponad 2700 ekspertów ds. ryzyka z ponad 54 krajów.

Co ważne: 56% badanych uznało ryzyko pandemii jako główne zagrożenie dla bezpieczeństwa. Stanowi to ponad dwukrotny wzrost w stosunku do badania z roku poprzedniego (23%). Ryzyko związane ze zmianą klimatu zajęło drugie miejsce, spadając z pierwszego miejsca, na którym utrzymywało się od kilku lat. Liczba ekspertów, którzy uznali ryzyko za znaczące, zmniejszyła się z 67% do 54%. Na trzecim miejscu znalazły się zagrożenia cybernetyczne. Według badanych ataki cybernetyczne nasiliły się w miarę wzrostu liczby e-maili phishingowych związanych z COVID-19 oraz częstszym używaniem urządzeń osobistych w związku z pracą zdalną. Ryzyko geopolityczne, zgodnie z głosami ekspertów, umieszczono na czwartym miejscu, ze znacznym wzrostem ryzyka wojny cyfrowej między narodami, którą eksperci uważają za główne nowe zagrożenie dla bezpieczeństwa. Piąte miejsce zajmuje ryzyko niepokojów społecznych. Eksperci z kolei wydają się mniej zaniepokojeni wpływem zagrożeń technologicznych. Zwrócili jednak uwagę na dwa dodatkowe zagrożenia mające związek z następstwami po pandemii COVID-19: zdrowie psychiczne i dezinformację.

Zarządzanie ryzykiem to coś więcej niż planowanie działań na podstawie rankingów zagrożeń

Chociaż ryzyko pandemii pojawia się w obu tych zestawieniach na najwyższych pozycjach, to miejmy na uwadze, że są to jedynie rankingi, a pozostałe zagrożenia nie czekają spokojnie na swoją kolej. Pandemia COVID-19 uświadomiła większości przedsiębiorców jak poważne konsekwencje mogą wynikać z nieuwzględniania w działaniach biznesowych wszystkich, nawet najmniej przewidywanych zagrożeń. Duża część z firm wprowadziła do swoich strategii działania służące przeciwdziałaniu i ograniczaniu ryzyk, zgodnie z standardami zarządzania ryzykiem i ciągłością działania (m.in. wg norm ISO 31000, ISO 31010, ISO 27005, ISO 22301, ISO 22317 czy ISO 22318). Pamiętajmy, że posiadane plany nie mogą pozostawać obojętne na żadne z prognozowanych zagrożeń oraz zagrożeń charakterystycznych dla prowadzonych biznesów. Nie zapominajmy również także że opracowane procedury wymagają regularnych aktualizacji i przeprowadzania testów ich skuteczności.

Zobacz także: 6 powodów, dla których warto testować Plany Ciągłości Działania

Zobacz także: Najczęstsze błędy w Planach Ciągłości Działania (na podstawie testów i symulacji sytuacji kryzysowych)

Badania, o których mowa w artykule:

Raport AXA „Future Risks 2020”

Badanie Światowego Forum Ekonomicznego “Regional Risks For Doing Business”

Podstawą do przygotowania firmy na potencjalne zagrożenia są poprawnie opracowane procedury zarządzania ryzykiem i ciągłością działania. Sprawdź jak możemy Ci pomóc lub napisz do nas: [email protected].