Narodowy Spis Powszechny a ochrona danych osobowych. Co na to RODO?

20 kwietnia 2021

5m 47s

Bezpieczeństwo danych osobowych

W Narodowym Spisie Powszechnym GUS pyta o to kim jesteśmy, jaką religię wyznajemy, z iloma osobami dzielimy mieszkanie oraz o inne kwestie związane z naszym życiem. Czy zbieranie tych danych jest zgodne z RODO? W jakim dokładnie celu przetwarzanie są podawane w spisie dane? Jak GUS dba o ich bezpieczeństwo?

O Narodowym Spisie Powszechnym Ludności i Mieszkań 2021

Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań, organizowany pod hasłem „Policzmy się dla Polski!”, trwa do 30 września 2021 roku. Zgodnie z ustawą o statystyce publicznej udział w spisie jest obowiązkowy dla każdego mieszkańca naszego kraju. Jego podstawową jest samospis internetowy. Metodami uzupełniającymi są: spis telefoniczny i spis przy pomocy rachmistrza spisowego.

Spis powszechny realizowany jest cyklicznie co 10 lat przez Główny Urząd Statystyczny. Głównym celem spisu jest poznanie sytuacji demograficznej i mieszkaniowej na poziomie kraju, województw, powiatów oraz gmin. Spis powszechny posłuży również do analizy zmian, jakie zaszły w procesach demograficzno-społecznych i ekonomicznych w ciągu ostatniego 10-lecia, tj. od czasu ostatniego spisu powszechnego (w 2011 r.). Spis będzie przydatny także do stworzenia prognoz dotyczących rozwoju naszego kraju w perspektywie najbliższych lat.

Narodowy Spis Powszechny – cel przetwarzania danych osobowych

Zgodnie z informacją zamieszczoną na oficjalnej stronie Narodowego Spisu Powszechnego dane osobowe są przetwarzane:

„w celu statystycznym, obejmującym przeprowadzenie spisu powszechnego, o którym mowa w art. 25 ust.1 pkt 4 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 roku o statystyce publicznej (Dz. U z 2020 r. poz. 443)
oraz w celu wykorzystania do opracowań, zestawień i analiz statystycznych oraz do tworzenia i aktualizacji przez Prezesa GUS operatów statystycznych, o którym mowa w art. 7 ustawy z dnia 9 sierpnia 2019 r. o Narodowym Spisie Powszechnym Ludności i Mieszkań 2021 (Dz. U. z 2019 r. poz. 1775 z późn. zm.)”.

Narodowy Spis Powszechny a RODO

Zbieranie danych osobowych w ramach Narodowego Spisu Powszechnego nie jest sprzeczne z RODO. Dane te przetwarzane są zgodnie z:

6 ust. 1 lit. c RODO – przetwarzanie jest niezbędne do wypełnienia obowiązku prawnego ciążącego na administratorze w odniesieniu do art. 28 ust. 1 w związku z art. 10 pkt. 1) i 2) i art. 11 pkt. 3) ustawy z dnia 9 sierpnia 2019 r. o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2021 r. (zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1486- dalej, jako ustawa o NSP 2021),
6 ust. 1 lit. e RODO – przetwarzanie jest niezbędne do wykonania zadania realizowanego w interesie publicznym lub w ramach sprawowania władzy publicznej powierzonej administratorowi,
9 ust. 2 lit. g RODO – przetwarzanie jest niezbędne ze względów związanych z ważnym interesem publicznym,
9 ust. 2 lit. j RODO – przetwarzanie szczególnych kategorii danych osobowych jest niezbędne do celów statystycznych.

Dane zebrane podczas spisu przetwarza się zgodnie z zasadami określonych w art. 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 223/2009 z dnia 11 marca 2009 r. w sprawie statystyki europejskiej oraz uchylającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE, Euratom) nr 1101/2008 w sprawie przekazywania do Urzędu Statystycznego Wspólnot Europejskich (Eurostat) danych statystycznych objętych zasadą poufności, rozporządzenie Rady (WE) nr 322/97 w sprawie statystyk Wspólnoty oraz decyzję Rady 89/382/EWG, Euratom w sprawie ustanowienia Komitetu ds. Programów Statystycznych Wspólnot Europejskich.

Przeczytaj również: Jak chronić dane osobowe? Podstawowe zasady ochrony danych osobowych

Prawa RODO, których nie stosuje się przy spisie powszechnym

Na podstawie art. 89 RODO oraz art. 31 ust. 1 ustawy o NSP 2021 i art. 17 RODO, w związku z przetwarzaniem danych osobowych w celu przeprowadzenia spisu powszechnego nie stosuje się następujących praw RODO:

prawo dostępu przysługujące osobie, której dane dotyczą (art. 15 RODO)
prawo do sprostowania danych (art. 16 RODO)
prawo do usunięcia danych (art. 17 RODO) (nie ma zastosowania, w zakresie w jakim przetwarzanie jest niezbędne do wywiązania się z prawnego obowiązku wymagającego przetwarzania na mocy prawa lub do wykonania zadania realizowanego w interesie publicznym lub do celów statystycznych)
prawo do ograniczenia przetwarzania (art.18 RODO)
prawo do uzyskania informacji o sprostowaniu lub usunięciu danych osobowych lub o ograniczeniu przetwarzania (art. 19 RODO)
prawo do sprzeciwu (art. 21 RODO).

Obowiązek informacyjny w spisie powszechnym

Zgodnie z art. 31 ust. 2 ustawy o NSP 2021, wykonanie tzw. „obowiązku informacyjnego”, o którym mowa w art. 13 ust. 1 i 2 rozporządzenia 2016/679, następuje przez udostępnienie informacji, o których mowa w art. 13 ust. 1 i 2 rozporządzenia RODO, w Biuletynie Informacji Publicznej i stronie internetowej GUS.

Dostęp do danych osobowych pozyskanych w ramach spisu powszechnego

Dane zebrane w trakcie spisu przetwarzać mogą wyłącznie osoby upoważnione przez Administratora Danych z zachowaniem zasady wiedzy koniecznej. Osoby wykonujące prace spisowe muszą przestrzegać tajemnicy statystycznej. Tajemnica ta ma charakter absolutny, jest wieczysta, obejmuje wszystkie dane osobowe i nie przewiduje żadnych wyjątków dających możliwość jej uchylenia. Za jej złamanie grozi odpowiedzialność karna.

Czy wgląd do udzielonych odpowiedzi ma tylko GUS?

Wgląd do udzielonych odpowiedzi ma tylko GUS. Zgodnie z art. 30 ust. 2 ustawy o NSP 2021 przetwarzanie danych osobowych, zebranych w ramach spisu powszechnego, nie może zostać powierzone innemu podmiotowi.

Przeczytaj również: Dane biometryczne – czy pracodawca może je przetwarzać?

Bezpieczeństwo danych osobowych zbieranych w trakcie spisu

Dane osobowe przetwarzane w ramach spisu powszechnego są poufne i podlegają szczególnej ochronie zgodnie z zasadami określonymi w ustawie o statystyce publicznej oraz w ustawie o ochronie danych osobowych. Dane, w momencie pozyskania, stają się danymi statystycznymi i obejmuje je – wspomniana wcześniej – tajemnica statystyczna. Zbierane dane są odpersonalizowane i przetwarzane w sposób uniemożliwiający połączenie konkretnej osoby (lub gospodarstwa domowego) z podanymi informacjami.

Jak zapewniają organizatorzy spisu, pozyskiwanie danych odbywa się „z zachowaniem wysokich standardów bezpieczeństwa, w oparciu o nowoczesne techniki teleinformatyczne. Narzędzia oraz procedury w zakresie bezpieczeństwa stosowane przez statystykę publiczną spełniają najwyższe standardy i zapewniają pełną ochronę gromadzonych informacji”.

Dodatkowo na jednej z konferencji GUS zapewnił, że aplikację chroni szereg systemów zabezpieczających oraz że regularnie wgrywane są do niej poprawki bezpieczeństwa. Główny Urząd Statystyczny podkreślił, że system przeszedł testy penetracyjne – zarówno manualne, jak i przy użyciu skanerów podatności, a w dalszym etapach dane przetwarza się w wyizolowanym środowisku.

Oczywiście, tak naprawdę nikt nie jest w stanie zagwarantować, że aplikacja nie zostanie złamana przez hakerów i tym samym, że podane przez nas dane nie wyciekną.

Czas przetwarzania danych osobowych zebranych w ramach spisu powszechnego

Dane osobowe zebrane w ramach spisu powszechnego zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy o Narodowym Spisie Powszechnym Ludności i Mieszkań mogą być przetwarzane przez 100 lat od dnia zakończenia spisu.

Artykuł opracowano na podstawie informacji umieszczonych na oficjalnej stronie Narodowego Spisu Powszechnego: https://spis.gov.pl/